Skip to main content

Các trang mạng xã hội đã thay đổi vĩnh viễn cách chúng ta kết nối với nhau. Nhưng sự thay đổi nào giúp bạn có những mối quan hệ tích cực và giàu có hơn? Sự thay đổi nào đang làm bạn thụt lùi lại trong cuộc sống thực?

Bạn có nhấn F5 liên tục khi sử dụng Facebook, Twitter và các trang mạng xã hội không? Nếu có, bài viết này sẽ là liều thuốc chữa tốt trước khi bạn quyết định đi cai nghiện mạng. Đính kèm là tự thú của một Facebooker tái gia nhập xã hội thực thành công. Sự hoành tráng của bài viết cần bạn tập trung và chú ý trong 15 phút. Hãy quay trở lại sau nếu không sắp xếp được thời gian khi bạn đang đọc những dòng này.

Tương tác với một trình duyệt và hồ sơ trực tuyến có phải là một hành vi xã hội hay không? Khía cạnh xã hội này vẫn được xem thỏa mãn khi bạn giao tiếp với con người qua Internet, nhưng tính đến thời điểm hiện tại Internet vẫn là một kênh giới hạn để thỏa mãn nhu cầu xã hội của con người. Thời điểm Internet xóa nhòa ranh giới giữa thực và ảo vẫn chưa đến.

Càng kết thêm nhiều “bạn” trực tuyến, bạn càng dành nhiều thời gian cho trình duyệt và điện thoại. Bạn càng có ít thời gian hơn để vun vén tương tác giữa người với người. Trên Facebook, bạn đang đánh đổi thời gian và sự chú ý cho những cập nhật từ những người bạn không hề quan tâm và cũng không quan tâm về bạn, thay vì dành cho những người thân thương của mình. Nguyên lý 80/20 của Pareto một lần nữa lại khiến ta phải kinh ngạc khi nó như tiếng sấm với các bạn trẻ hiện đại: Bạn dành 80% thời gian và sự chú ý cho những mối quan hệ chỉ mang lại 20% hạnh phúc, thay vì dành 80% quan trọng này cho những mối quan hệ mang đến 80% hạnh phúc.

Sự Giống Nhau: Thức Ăn Rác & Mạng Xã Hội

Bạn trẻ tiêu thụ các trang mạng xã hội Internet cũng như khi tiêu thụ thức ăn rác. Cái bánh pizza thơm lừng hay đùi gà chiên giòn sẽ cho bạn no bụng và cảm giác thỏa mãn tạm thời, nhưng về dài lâu thức ăn nhanh không có ích cho sức khỏe của bạn. Bạn cũng sẽ mắc chứng tiêu thụ quá mức bởi cơ thể mình không nhận được đủ dưỡng chất cần thiết.

Thc ăn rác Mng xã hi
Thức ăn nhanh Giao tiếp phi thực
Vẫn là thức ăn Vẫn là hình thức giao tiếp
Không thỏa mãn nhu cầu dinh dưỡng Không thỏa mãn nhu cầu xã hội
Áp đảo thức ăn lành mạnh về số lượng Áp đảo mối giao tiếp lành mạnh về thời gian

Đây là một vòng đua của chuột:

  • Ăn thức ăn nhanh -> Ngon và no nhưng không đủ dưỡng chất -> ăn thêm -> phát phì
  • Online trên mạng xã hội -> Vui nhưng không đủ thỏa mãn -> dùng lâu hơn -> tốn thời gian, teo não

Bạn có THỰC SỰ cảm thấy RẤT hạnh phúc khi sử dụng Facebook, Twitter? Hay bạn cảm thấy vui vẻ hơn khi trải nghiệm thời gian cùng bạn bè? Liệu cập nhật trạng thái cho “ai muốn đọc thì đọc” vui và sâu sắc hơn chia sẻ tâm sự với một người bạn thân? Liệu sử dụng Facebook 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 1 năm nữa bạn có khác biệt hơn hôm nay không?

Nhu Cầu Giao Tiếp

Con người là loại động vật thích giao tiếp. Chúng ta sống hoàn toàn dựa trên người khác suốt cuộc đời bạn. Không tin ư? Bạn ăn cơm ngày 3 bữa chứ? Ai nấu cơm đó, ai chuẩn bị đồ ăn ra? Ngay cả những người trầm lặng và ít giao tiếp nhất cũng sống phụ thuộc vào người khác.  Không ai là một hòn đảo.

Theo Maslow nhu cầu về giao tiếp chễm chệ ở vị trí thứ 3/5. Bạn luôn khao khát có những người bạn chân thành, một gia đình đầm ấm và những mối quan hệ tình cảm lãng mạn. Con người kết nối với nhau không chỉ để thỏa mãn nhu cầu tồn tại (sinh lý và sự an toàn) mà còn để thỏa mãn nhu cầu cảm xúc nhạy cảm.

Tẩy chay hay sự ruồng bỏ xã hội là một trong những hình phạt khủng khiếp nhất lên con người. Bệnh “thèm người”. Trong các nghiên cứu nước ngoài, người ta thấy hầu hết mọi người sẽ vui lòng ở bên cạnh những tên tội phạm giết người còn hơn là bị kết án tù chung thân. Nói đơn giản, chúng ta cần nhau.

Đến 90% thời gian với hơn 90% người, bạn muốn Facebook chứ không thật sự cần Facebook để xây dựng mối quan hệ. Bởi họ hiếm khi liên lạc với những người bạn ở xa, cũng như quá bận rộn với cuộc sống hiện tại nên chẳng ít quan tâm những người bạn cũ đang làm gì…Tìm hiểu bạn bè ư? Facebook chỉ giúp bạn thấy được bề nổi của tảng băng qua hình ảnh và những trạng thái nắng mưa thất thường vụn vặt. Muốn hiểu ai đó, bạn cần gặp họ, ngồi xuống và nói chuyện với họ. Không có đường tắt đến linh hồn.

Lên Cơn Nghiện Facebook?

Điều này có bao giờ xảy đến với bạn chưa? Bạn cảm thấy mình có một bình luận quá thông minh? mình phải post cái này mới được. Bạn chụp một tấm hình rất ngầu? mình phải chia sẻ cái này mới được, mình sẽ ghi mình trông thật gớm dù mình biết mình rất đẹp để người khác vào bảo là mình rất đẹp. Và bằng mọi cách bạn phải chia sẻ những cái này cho bằng được. I.P chặn? PHẢI BẺ KHÓA! Về nhà là bật Facebook ngay lập tức. Gõ xong thì ấn F5 liên tục chờ xem người ta vào bình luận.

Một số dấu hiệu chứng tỏ bạn nghiện Facebook:

  1. Chia sẻ quá nhiều
  2. Kiểm tra Facebook bất cứ khi nào có thể
  3. Quá quan tâm đến hình tượng trên Facebook
  4. Báo cáo trên Facebook
  5. Dành hàng tiếng lướt Facebook
  6. Kết bạn quá nhiều
  7. Ảnh hưởng đến cuộc sống thực

Lúc này bạn bè xung quanh sẽ bảo bạn đã lên cơn nghiện. Nếu bạn thấy đang nghiện giao tiếp xã hội trực tuyến, đừng xem đó là cơn nghiện. Hãy xem đó như một nhu cầu của con người. Bạn cần kết nối với người khác mỗi ngày, dù không cần mở miệng trao lời nhưng chỉ cần ở bên cạnh họ, bạn cũng đang giao tiếp xã hội.

Những người sử dụng mạng xã hội nhiều nhất có lẽ là những người ít thỏa mãn trong mối quan hệ hoặc cảm thấy cô đơn tràn ngập. Họ dành nhiều thời gian cập nhật trạng thái đều đặn chỉ để đánh đổi lấy chút hạnh phúc nhỏ nhoi từ những cái Like dễ dãi. Vì chưa thỏa mãn nên họ muốn sử dụng nhiều hơn nữa. Một bánh xe chuột, bạn nghĩ bạn đang dịch chuyển nhưng thực ra bạn vẫn chạy tại chỗ.

Vấn đề với việc bạn cố gắng thỏa mãn nhu cầu xã hội qua Internet là Internet chưa thể thỏa mãn hoàn toàn nhu cầu xã hội. Điều này dẫn đến tiêu thụ quá mức, dành thời gian tương tác xã hội online nhiều hơn mức bạn cần. Thời gian này có thể dành cho nhiều hoạt động có ích hơn.

Như bao bạn trẻ khác, tôi từng sử dụng Facebook với thời lượng 1 tiếng một ngày. 1 tiếng là rất nhiều. 1 tuần là 7 tiếng, tương đương với 1 ngày công làm việc. Thời gian này cũng có thể dành để xây dựng một hệ thống kinh doanh trên mạng có lợi nhuận. Hoặc để thưởng thức một tác phẩm game kinh điển. Hoặc một cuốn sách khiến tim bạn phải run rẩy. Hoặc một bộ phim phiêu lưu kịch tính.

Tự Thú của Một Facebooker

Serie No Profile Picture của Anton Mircea

Serie No Profile Picture của Anton Mircea

Quá trình ăn kiêng mạng xã hội đã tạo ra những thay đổi quan trọng đột phá. Tôi thấy mình hạnh phúc hơn. Cập nhật trạng thái và trả lời bình luận trên Facebook và Twitter hút cạn linh hồn tôi vào màn hình vi tính. Nhưng trao đổi nụ cười với bạn bè và chăm sóc người thân tiếp thêm năng lượng cho tôi. Nếu bạn cho rằng biểu tượng *hug* có giá trị hơn một cái ôm xiết ấm áp, có lẽ bạn cũng cho rằng ghi *XOXOXO* trên tường của người yêu cũng đủ làm nàng sướng run người, không cần bờ môi nóng áp chặt lên bờ môi chi cho tốn calorie.

Một điều khác biệt nữa là tiết kiệm thời gian. Một tiếng giao tiếp trực tiếp có thể làm được những gì mà mạng xã hội trực tuyến phải mất một tháng mới đạt được. Khi giao tiếp trực tiếp với những bạn trẻ về những gì tôi chia sẻ trên PTCNVN, tôi nhận thấy các bạn có thể hiểu ngay lập tức các ý tưởng tôi chia sẻ trong vài phút thay vì tốn nhiều tiếng để đọc cả cuốn sách.

Không có sự giao tiếp nào phong phú và giàu có hơn mặt đối mặt. Nghe ngữ điệu và thấy ngôn ngữ cơ thể của một người sẽ giúp bạn hiểu rõ người ấy hơn là chỉ đọc những con chữ trên màn hình. Nhìn hình một bạn nữ xinh xắn không thích bằng thấy bạn ấy đang lướt gió diễm lệ ngoài đời.

Vào thời kỳ Internet và chat bùng nổ tại Việt Nam, thiếu biểu cảm đáng yêu của gương mặt, thiếu sự trầm ấm của giọng nói, thiếu hơi ấm của bàn tay, các mối quan hệ này không đủ làm tim bạn đập rộn ràng hạnh phúc như trong đời thực. Tôi tin mọi mối quan hệ giữa người với người đều là thật, dù nó được thực hiện bằng phương tiện nào. Nhưng nếu bạn muốn phát triển tình yêu sâu sắc và nhanh chóng với một bóng hình mình thầm thương trộm nhớ, cách tốt nhất và nhanh nhấtgặp mặt trực tiếp.

Giao Tiếp Khiếm Khuyết

Mạng xã hội là một kiểu giao tiếp khiếm khuyết. Nghĩ mà xem:

  • Biểu tượng 🙂 không thay thế nổi một nụ cười. Chúng chỉ là ký hiệu.
  • Cập nhật trạng thái không thể nào sánh bằng cuộc đối thoại mặt vs mặt. Chúng chỉ là chữ.
  • Video Skype giàu có hơn 2 thứ trên. Nhưng bạn không thể bắt tay hay ôm hôn một video.

Thiếu chuyển động, thiếu âm thanh, thiếu nét biểu cảm, thiếu xúc giác, thiếu mùi hương…giao tiếp trên mạng đầy khiếm khuyết như thế. Làm sao bạn nghĩ rằng mình có thể thỏa mãn với sự không trọn vẹn?

Nếu bạn dành rất nhiều thời gian một mình, một động lực bí ẩn sẽ thôi thúc thực hiện hành vi giao tiếp phi thực. Bạn bật TV lên chỉ để nghe tiếng người tháy hình người. Bạn kiểm tra email hay mạng xã hội cách 10 phút dù không phải ai cũng rảnh rỗi cập nhật trạng thái liên tục. Hoặc bạn cầm một cuốn sách lên để cảm nhận mình đang thâm nhập vào nhân vật. Hoặc bạn lao đầu vào cuộc thập tự chinh mới trong trò chơi điện tử… Một số trong đó có ích cho bạn, nhưng đó không phải là giao tiếp.

Bạn Thân Nhất của Bạn là Một Hồ Sơ Trực Tuyến?

Để có một cuộc sống xã hội phong phú hơn, bạn không cẩn phải tập trung cai nghiện Facebook. Bạn chỉ cần chuyển đổi sự tập trung của mình sang giao tiếp trực tiếp. Rủ bạn bè đi chơi nhiều hơn, viếng thăm nhau nhiều hơn, gọi điện thoại về gia đình nhiều hơn, chơi thể thao nhiều hơn, học nhiều hơn, làm nhiều hơn, du lịch nhiều hơn. Chỉ sau một tháng, Facebook và Twitter sẽ ít thú vị hơn, thậm chí trở nên nhàm chán.

Cũng như thức ăn, khẩu vị của bạn sẽ thay đổi. Nếu tập ăn trái cây và rau củ, bạn sẽ thích ăn trái cây và rau củ mỗi ngày thay vì vào KFC, Pizza Hut. Nếu bạn trao nụ cười nhiều hơn, thăm hỏi nhiều hơn với những người bạn gặp thì bạn sẽ thấy nhu cầu giao tiếp phi thực của mình sẽ giảm dần.

Nếu bạn có một công việc gặp gỡ mọi người bình thường, đừng bỏ lỡ cơ hội giao tiếp (không nhất thiết bạn phải chơi với những tên mắc dịch). Đối với dân freelancer làm việc tại nhà, thì nên dành riêng khoảng thời gian cho đời sống xã hội offline. Bạn sẽ có một ngày làm việc sung mãn bởi không phải chịu những cơn khát đòi thỏa mãn nhu cầu xã hội qua Internet trong ngày.

Mạng Xã Hội Không Thay Thế Được Đời Thực

Trong các bộ phim khoa học viễn tưởng, một ngày nào đó Internet sẽ tiến bộ đến mức thỏa mãn các nhu cầu xã hội của loài người một cách tuyệt mỹ. Nhưng còn hiện tại, Internet vẫn chỉ là gia vị giao tiếp không thể cạnh tranh với đời thực.

Bạn không cần phải bỏ giao tiếp trực tuyến, nhưng hãy xem đây là gia vị. Gia vị thì không thành món chính nhưng thiếu nó thì món chính cũng mất ngon. Đặt đời sống xã hội lên vị trí quan trọng tối cao. Bạn không cần phải quen rộng biết nhiều, cái bạn cần là khoảng thời gian chất lượng bên bạn bè người thân. Hãy gật đầu với cơ hội giao tiếp trực tiếp. Nếu bạn phải chọn Facebook-ing vào tối thứ 7 hay đi khiêu vũ với bạn bè, hãy lết mông ra khỏi ghế và phóng đến nơi phù hợp để lắc.

Giao tiếp trực tiếp và xây dựng mối quan hệ lành mạnh là một phần rất quan trọng trong phát triển cá nhân. Hãy ăn thức ăn thật, bạn sẽ không đói nữa. Hãy gặp người thật, bạn sẽ không còn thấy cô đơn nữa. Có những mối quan hệ khỏe mạnh, sống động sẽ giúp bạn đạt được sức mạnh để vượt qua những khó khăn cuộc sống.

*hug* *XOXOXO*

3 Comments

  • Kail Trailer says:

    xoxox thích quá. mình phải ăn kiêng thôi. đang chăm chỉ đọc từng bài viết của bạn. Ước chi nó được tập hợp thành ebook để tiện theo dõi

  • mai anh nguyễn says:

    mình coi trang web này của bạn giống như là một phần không thể thiếu trong thư viện cá nhân của mình vậy, Đại nhật ạ :X
    PS: Cám ơn bạn rất nhiều. XOXO

  • Hùng says:

    rất bổ ích. Bài viết rất có ý nghĩa với tôi cảm ơn bạn

Hỏi đáp, bình luận hoặc thắc mắc ở đây...