Skip to main content

Nếu bạn muốn hấp thụ tài liệu văn bản với tốc độ của một tia chớp, bạn có thể học các kỹ thuật đọc nhanh. Nhưng còn những tài liệu nghe như sách tiếng hay podcast thì thế nào?

Đây là cách overclock đôi tai để bạn tiêu hóa 60 phút kiến thức trong vòng 15 phút.

Liệu nghe nhanh có cháy tai không?

Bạn dành bao nhiêu thời gian để di chuyển mỗi ngày? Ít nhất một tiếng. Đó là quãng thời gian hiệu suất thấp. Khi tay chân bị giam cầm bởi chiếc xe, bạn không thể suy nghĩ hay viết lách hay đọc sách hay chơi videogames. Bằng cách nghe sách tiếng (và nên chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng), bạn sẽ chuyển hóa cái kỳ gian sống-trên-xe thành một quãng thời gian chất lượng cao nhất trong ngày.

Tôi thường xuyên nghe sách tiếng để tối ưu hóa thời gian. Khi tung tăng xe máy trên những con đường nhỏ hẹp trong thành phố. Khi đắm chìm trên những xe khách ráo riết trong đêm. Trên MRT hiện đại của Singapore. Khi xắn tay áo làm ông nội trợ. Khi đổ mồ hôi tập thể dục. Nghe sách tiếng cũng thú vị hơn đón nhận ô nhiễm âm thanh đô thị hay thứ nhạc sàn bại não của các anh hàng xóm thú tính.

Nghe sách tiếng giúp bạn tiếp thu thêm kiến thức trên chế động tự động. Thay vì phải lật từng tờ sách, phải ép mắt mình di chuyển, phải cố gắng thấu hiểu, bạn chỉ cần đeo tai nghe và nhấn nút Play để kiến thức rót vào tai. Sách tiếng cũng có dạng tiểu thuyết và phi-tiểu-thuyết. Nếu bạn thường theo dõi chủ đề thành công và kỹ năng, thì nghe tiếng (hoặc thấy hình) là cách cảm nhận lửa động lực trội hơn đọc chữ. Rất dễ tự kỷ ám thị theo cách này :).

Tốc độ nghe thông thường của bạn là một tốc độ kém ưu việt. Trong các cuốn sách tiếng, người nói đều nói chậm rãi, tròn vành rõ chữ. Đó là tốc độ phù hợp cho mọi người, nhưng không phải tốc độ lý tưởng nhất. Một người trung bình nói 125-150 từ/phút (wpm) trong khi bạn có thể nghe và hiểu đến 600 từ/phút. Làm một phép tính, kênh thính giác của bạn chỉ mới được sử dụng có 1/5 tiềm năng. Một nguồn sức mạnh lớn trong bạn đang ngủ quên.

Người nghe nhanh sẽ có tốc độ tư duy nhanh. Giống như kỹ thuật đọc nhanh, càng nghe nhanh, độ tập trung của bạn càng tăng nên lượng kiến thức hấp thu được và nhớ được càng đầy đặn. Nếu bạn đọc ở tốc độ 200-300 từ/phút, tâm trí bạn sẽ xao lãng. Hiện tượng tương tự xảy ra khi bạn nghe ở tốc độ 125-150 từ/phút, bộ não bạn sẽ đi nghỉ mát và kiến thức sẽ đi từ tai này qua tai kia. Nghiên cứu cho thấy những khóa đào tạo nhân lực cũng sẽ hiệu quả hơn khi tăng tốc độ nói lên 275-300 từ/phút, vì hơn 90% khóa học là nghe hướng dẫn.

Nghe nhanh giúp bạn quen với việc nói nhanh hơn. Nói nhanh vốn hữu ích cho các cuộc trò chuyện đầy kịch tính và nhiệt huyết. Nói nhanh là cách bạn truyền thông mỗi khi đặc biệt hứng thú về một chủ đề. Một số người tôi gặp có thói quen nói rất nhanh để theo kịp tốc độ tư duy của họ.

Cuối cùng, nghe nhanh khiến quá trình nghe vui nhộn hơn. Một giáo sư 60 tuổi giọng Baritone gợi cảm khi 2.0x lên thì được chipmunk hóa như một cậu bé mai mái chưa vỡ giọng. Nếu bạn hay ngáp dài ngắn khi phải nghe những kiến thức quá nghiêm trọng, đây là cách để cười một tí. Càng thoải mái với việc học chừng nào bạn càng nhớ kiến thức lâu chừng đó.

Cách Nghe Nhanh

Kỹ thuật nghe nhanh cũng cùng nguyên lý với đọc nhanh, nhưng dễ thực hành hơn. Khác với đọc nhanh vốn khiến nhiều người hoa cả mắt, việc nghe nhanh sẽ không khiến bạn ù tai. Những phần mềm chơi đa phương tiện vừa có thể phát âm thanh với tốc độ nhanh vừa có thể tự động hóa cao độ để không bị méo tiếng. Một vài phần mềm có tính năng này nhờ plug-in, một số khác tích hợp sẵn. Dưới đây là những cách đơn giản để bắt đầu:

  • Máy tính: Cách đơn giản nhất là sử dụng Windows Media Player. Trong WMP, click chuột phải, chọn Enhancements -> Play Speed Settings. Một cửa sổ sẽ hiện lên cho phép bạn điều chỉnh tốc độ nghe.
  • Điện thoại: iPhone/iPod có tính năng tích hợp để tăng tốc độ nghe, nhưng bạn phải thiết lập file âm thanh dưới dạng podcast hoặc audiobook. Trong iTunes, chọn files và vào File -> Get Info, dới Tab Options, bảo đảm “Media Kind” được chuyển sang “Podcast/Audiobook”. Nút điều khiển tốc độ sẽ hiển ra ở góc trên cùng bên phải. Đối với các dòng điện thoại khác, bạn phải biên tập file với phần mềm Audicity trước khi đưa vào thẻ nhớ điện thoại.

Nghe nhanh là một kỹ năng dễ đạt được hơn so với đọc nhanh. Ngay trong lần đầu tiên, bạn có thể nghe và hiểu thoải mái ở tốc độ 1.4x. Sau 10 phút bạn có thể nghe ở 2.0x mà vẫn giữ nguyên khả năng hiểu, đồng thời cắt giảm thời gian học xuống còn một nửa. Một bài học 40 phút có thể được hấp thụ trong 20 phút, hiệu suất của bạn đã tăng gấp đôi một cách dễ dàng!

Một trong những cách phản-trực-giác để luyện nghe nhanh là đánh lừa bộ não bằng cách nghe ở tốc độ nhanh nhất trước, sau đó giảm dần. Bạn bắt đầu với tốc độ 2.0x, sau 5 phút thì giảm xuống 1.5x, tai bạn sẽ có cảm giác nghe chậm hơn – và dễ hiểu hơn. Làm điều tương tự khi bạn muốn nghe thoải mái ở 2.0x. Ngay cả ở 4.0x, bạn vẫn nhận thức được ý nghĩa của đoạn âm thanh dù sẽ đánh rơi rớt vài từ ngữ. Bạn dễ dàng xử lý tốc độ đầu vào nhanh bởi bộ não người có thể nghĩ nhanh siêu tốc hơn bất kỳ lời chém gió nào. Nếu bạn chưa bao giờ có dịp ngạc nhiên trước khả năng siêu phàm của bộ não mình, đây là những khoảnh khắc khiến bạn phải ồ lên ngưỡng mộ chính mình 🙂

Ở tốc độ bình thường, tôi thường dễ xao lãng do vừa nghe vừa làm đa-tác-vụ như duyệt web hay tập thể dục. Ở tốc độ 600 từ/phút, tâm trí tôi cần tập trung cao độ nên tôi hiểu sâu và nhớ lâu hơn. Thay vì vướng vào những chi tiết ví dụ nhỏ nhặt vụn vặn, bạn nắm được bức tranh toàn cảnh. Bạn như đang download trực tiếp ý tưởng từ bộ não của tác giả. Nhân tiện, nếu bạn thảo luận nội dung cuốn sách với người khác thì gọi là download ngang-hàng (peer-to-peer), hay câu torrent :).

Hiện nay tốc độ thoải mái của tôi là 4.0 bằng tiếng Anh. Dù đối với các diễn giả hay nói nhanh như Tony Robbins thì phải giảm xuống 2.0. Sau mức thoải mái này, âm thanh trở thành một bản xô nát chói tai. Biết đâu đây là lúc tiềm thức của bạn vào cuộc.

Đa số tài liệu tôi nghe là sách tiếng Anh vì lượng sách nói tiếng Việt còn rất hiếm hoi. Nghe nhanh mà gặp các chú giọng lãnh tụ miền Trung hay các bác ngọng en lờ en nờ thì chỉ có bó tai.

Vĩ Thanh

“Không mong hoa, không mong phần thưởng, không mong khen tặng, không mong cảm ơn, chỉ mong mọi người chung tay giúp Thư viện sách nói. Các em học sinh mù cần sách nói, không phải cần bản thân Hướng Dương” – chị Nguyễn Hướng Dương, giám đốc “Quỹ từ thiện sách nói dành cho người mù”

Có thể bạn chưa có thói quen nghe sách tiếng. Đối với những bạn khiếm thị thì sách tiếng là nguồn tài liệu giáo dục rất quý giá, bên cạnh các đầu sách chữ nổi Braille ít ỏi chỉ chuyên mục sách giáo khoa. Theo điều tra năm 2007, hiện có khoảng 380 nghìn người mù hai mắt và nếu cả mù một mắt cả nước có khoảng 2 triệu người mù tại Việt Nam, chưa kể hàng năm số người mù mắt mới. Đặc biệt, tỷ lệ tồn đọng mù lòa chưa được giải quyết và số người mù loà mắc mới hàng năm ước tới gần 100.000 người.

Tại Việt Nam, có chị Nguyễn Hướng Dương đã rất tâm huyết với dự án thư viện sách nói dành cho người khiếm thị. Một mình chị vừa đọc vừa tự điều khiển máy, rồi tạo CD Master. miệt mài bao nhiêu là sách, mang bao nhiêu là ánh sáng tri thức và niềm tin đến cho các em. Bạn có thể đăng ký làm tình nguyện viên nếu sắp xếp được thời gian và có một giọng đọc dễ nghe.

Lần cuối cùng tôi tìm thông tin, thì nghe chị đang công tác tại Nhà Văn Hóa Phụ Nữ. Mong bạn kiểm tra và chia sẻ thông tin thêm để liên lạc chị để những bạn quan tâm có thể góp sức.

Tài Liệu và Công Cụ:

Audible: Thư viện sách nói nước ngoài đồ sộ nhất trên mạng. Đây là Amazon của sách nói.

Sách tiếng Việt Nam: Thư viện sách nói của chị Nguyễn Hướng Dương với trên 400 đầu sách. (Hiện trang đang offline, nếu bạn có thể liên lạc được chị thì tôi sẽ thực hiện website hỗ trợ)

Sách nói Phật Pháp: một dự án con của chị Nguyễn Hướng Dương chuyên về tài liệu Phật pháp. Tôi đã gửi cái này cho mẹ mình, một người theo Phật vào ngày xế chiều của tuổi đời.

Chất lượng headphone sẽ quyết định độ nhiễu của âm thanh khi chơi ở tốc độ cao. Chọn Earplug nếu bạn không muốn truê ngươi các anh Cảnh Sát Giao Thông vui tính. Nếu muốn thả hồn vào âm nhạc, bạn nên chọn headphone xịn để có những phút giây thoát khỏi dòng đời xô tạp. Dưới đây là một vài món đồ chơi để bạn không hư tai:

Bose Quiet Comfort: Nhiều năm liên tiếp Bose đã là sếp xòng trong dòng headphone chống nhiễu, tách tiếng ồn, loại bỏ tạp âm. Mức giá 350USD sẽ rất xứng đáng nếu bạn thực sự muốn tìm lấy sự bình yên giữa những tạp âm.

Yamaha EPH-30: Với mức giá 40USD, đây là tai nghe dòng kinh tế hay nhất trên thị trường.

Audacity: Phần mềm biên tập âm thanh mã nguồn mở này giúp bạn tăng tốc độ âm thanh lên mà không bị méo tiếng thảm hại.

5 Comments

Hỏi đáp, bình luận hoặc thắc mắc ở đây...